1 - Początki cywilizacji, I klasa

Zagadnienia do klasówki – Początki cywilizacji

Co to jest historia ?

Uczeń :

1.          Wyjaśnia, na czym polega praca historyka i archeologa.

2.          Omawia rolę źródeł historycznych w procesie poznawania dziejów. 

3.          Wyjaśnia, w jaki sposób historyk dokonuje analizy źródeł historycznych.

4.          Zna epoki historyczne oraz potrafi określić ich ramy chronologiczne.

-          pojęcia : historiografia, relacje ustne,  źródło historyczne,  źródła pisane,  źródła niepisane,  źródła ikonograficzne,  źródła kartograficzne,  krytyka źródła,  synteza wiadomości, chronologia,  cezura,  prahistoria,  genealogia,  numizmatyka,  archiwistyka,  heraldyka,  sfragistyka,  archeologia

Prahistoria człowieka

Uczeń :

1.       Wyjaśnia, jak doszło do powstania gatunku ludzkiego. Przedstawia etapy jego ewolucji.

2.       Wskazuje sprzeczność między nauką o ewolucji człowieka a głoszoną przez wieki koncepcją kreacjonizmu.

3.       Przedstawia najistotniejsze cechy wyglądu różnych gatunków człowieka i określa jego umiejętności nabywane w czasie rozwoju.

4.       Opisuje warunki życia ludzi w czasach prehistorycznych.

5.       Omawia znaczenie tworzenia i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia w życiu człowieka pierwotnego.

6.       Wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody w okresie paleolitu.

-          Pojęcia i nazwy : ewolucja,  kreacjonizm,  archeologia,  antropologia,  hominidy, australopitek,  homo habilis,  homo erectus,   neandertalczyk, homo sapiens,  paleolit,  starsza epoka kamienia,  epoka kamienia łupanego,                                         człowiek z Cro - Magnon,  sztuka jaskiniowa,  Wielka Matka,  Wenus z Willendorfu,  koczownik,  koczowniczy tryb życia, społeczność łowiecko – zbieracka

-          postacie : Karol Darwin

-          nazwy geograficzne i miejsca związane z tematem :

·          Afryka środkowo – wschodnia - miejsce narodzin pierwszych hominidów

·          Altamira,  Lascaux - miejsca największych znalezisk sztuki jaskiniowej

-          Praca z mapą

·          Uczeń poprawnie wskazuje na mapie miejsce narodzin pierwszych hominidów

·          określa kierunki osiedlania się poszczególnych gatunków człowieka

-          daty :

·          5 - 4 milionów lat temu – pojawienie się pierwszych hominidów (australopiteki)

·          ok. 2 500 000 lat temu – pojawienie się gatunku homo habilis

·          ok. 2 000 000 lat temu – pojawienie się gatunku homo erectus

·          ok. 250 000 lat temu – pojawienie się Neandertalczyka

·          ok. 200 000 lat temu – pojawienie się gatunku homo sapiens w Afryce

·          ok. 40 000 lat temu – pojawienie się gatunku homo sapiens w Europie (człowiek z Cro Magnon)

·          2 000 000 – 8 000 lat p.n.e. – okres paleolitu

Czas wielkich przemian

Uczeń :

1.       Przedstawia wpływ zmian klimatycznych na tryb życia człowieka pierwotnego.

2.       Omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu.

3.       Wyjaśnia, w jaki sposób człowiek na przestrzeni wieków udoskonalał stosowane przez siebie narzędzia. 

4.       Opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych.

5.       Omawia proces powstawania pierwszych miast w epoce neolitycznej oraz przedstawia różnice między społecznością rolniczą i miejską. 

-          Pojęcia i nazwy : osiadły tryb życia,  rolnictwo,  hodowla,  neolit,  rewolucja neolityczna,  młodsza epoka kamienia,  epoka kamienia gładzonego,  ośrodek miejski,  handel,  rzemiosło,  brąz,  epoka brązu,  epoka żelaza,  Hetyci,  budowle megalityczne,  Stoneheng,  dolmeny

-          miejsca związane z tematami :

·          Bliski Wschód,  Mezopotamia (tereny gdzie zaczęła się epoka neolitu oraz miał miejsce początek epoki brązu)

·          Jerycho w Palestynie (najstarszy odkryty ośrodek miejski na Bliskim Wschodzie)

·          Catal Huyuk w Turcji (osada o charakterze miejskim, pochodząca z epoki neolitu)

·          Azja Mniejsza (obszar na którym leży dzisiejsza Turcja – na terenie Azji Mniejszej za sprawą Hetytów najwcześniej upowszechnił się wytop żelaza)

·          Żyzny Półksiężyc - pas ziem o większej żyzności, mający kształt wielkiego półksiężyca, ciągnącego się od Egiptu poprzez Palestynę i Syrię po Mezopotamię – obszar na którym rozpoczęła się rewolucja neolityczna

-          Praca z mapą :

·          uczeń wskazuje położenie geograficzne Mezopotamii oraz terytorium Bliskiego Wschodu

·          wskazuje obszary wchodzące w skład Żyznego Półksiężyca

·          wskazuje położenie geograficzna najstarszych miast na Bliskim Wschodzie

-          daty :

·          ok. 9 000 lat p.n.e – początek epoki neolitycznej na Bliskim Wschodzie (upowszechnienie się rolnictwa)

·          IX tysiąclecie p.n.e – powstanie najstarszego ośrodka o charakterze miejski na terenie Palestyny (Jerycho)

·          VIII tysiąclecie p.n.e – powstanie najstarszego ośrodka o charakterze miejskim na terenie dzisiejszej Turcji (Azja Mniejsza) – Catal Huyuk

·          IV tysiąclecie p.n.e – pojawienie się pierwszych narzędzi miedzianych na terenie Bliskiego Wschodu

·          ok. 3400 lat p.n.e – początek epoki brązu na Bliskim Wschodzie

·          około 1180 r. p.n.e. – upowszechnienie wytopu żelaza przez Hetytów na terenie Azji Mniejszej 

W kraju Sumerów

Uczeń :

1.       Wyjaśnia, w jaki sposób warunki naturalne panujące na obszarze Mezopotamii wpłynęły na proces powstania pierwszych cywilizacji.

2.       Omawia organizację miast – państw sumeryjskich.

3.       Przedstawia związek między budową i utrzymaniem sieci irygacyjnej a powstaniem miast – państw sumeryjskich.

4.       Przedstawia przyczyny oraz okoliczności upadku miast – państw sumeryjskich.

5.       Omawia osiągnięcia cywilizacyjneSumerów

-          Pojęcia i nazwy : system irygacyjny,  cywilizacja, Sumerowie,  miasto – państwo,  władza teokratyczna,                           ensi,  monarchia,  zikkurat,  pismo klinowe,  religia politeistyczna,  ,,epos o Gilgameszu”

-          postacie : Gilgamesz,  Sargon Wielki z Akadu,

-          miejsca związane z tematami :

·          Mezopotamia – obszar na którym powstały najstarsze cywilizacje na Bliskim Wschodzie

·          Eufrat i Tygrys – rzeki między którymi położona jest Mezopotamia

·          Eridu,  Ur,  Uruk, Kisz,  Lagasz,  Umma – miasta państwa sumeryjskie

·          Sumer – kraina w południowej Mezopotamii na obszarze której rozwinęła się cywilizacja sumeryjska

·          Akad – kraina w środkowej Mezopotamii na obszarze której powstało państwo Sargona I Wielkiego

-          Praca z mapą :

·          uczeń wskazuje na mapie obszar Mezopotamii – określa dokładne położenie Sumeru i Akadu

·          określa położenie miast sumeryjskich 

-          daty :

·          około 3500 lat p.n.e – przybycie Sumerów na terytorium Mezopotamii

·          II połowa III tysiąclecia (2334 – 2279 r. p.n.e) – istnienie państwa Sargona z Akadu (podbój państw sumeryjskich)

Babilonia i Asyria

Uczeń :

1.       Omawia okoliczności powstania państwa babilońskiego oraz jego organizację.

2.       Omawia system religijny starożytnej Babilonii.

3.       Wskazuje osiągnięcia cywilizacyjne Babilończyków.

4.       Wyjaśnia najważniejsze zasady prawne zawarte w Kodeksie Hammurabiego.

5.       Opisuje okoliczności powstania państwa asyryjskiego oraz przedstawia jego rozwój terytorialny na przestrzeni wieków.

6.       Potrafi wskazać czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznych podbojów.

7.       Przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej. 

-      pojęcia i nazwy :  Wieża Babela,  Kodeks Hammurabiego,  Marduk,  

-      postacie : Hammurabi,  Nabuchodonozor II,  Sargon II,  Asurbanipal

-      miejsca związane z tematami :

·          Babilonia,  Asyria – państwa, które powstały na terenie Mezopotamii w II tysiącleciu p.n.e.

·          Niniwa – stolica Asyrii  

·          Babilon – stolica Babilonii

-       Praca z mapą :

·          Uczeń wskazuje obszary, na których powstała Babilonia i Asyria

·          wskazuje poprawnie położenie Babilonu i Niniwy 

-       daty :

·          I połowa II tysiąclecia p.n.e – powstanie Babilonii i Asyrii

·          XVIII w. p.n.e – panowanie w Babilonii króla Hammurabiego

·          X – VII w. p.n.e – okres największego rozkwitu Asyrii

·          612 r. p.n.e – zburzenie Niniwy przez Babilończyków

...